De wekelijkse reis van een Haarlemse asielzoeker vanwege een meldplicht en een uithuiszetting van een 29-jarige vrouw uit Mijdrecht. Allebei vertellen ze een groot probleem.
Beide verhalen beginnen klein. Bij RTV de Ronde Venen is het vertrekpunt een voicemail en bij Haarlem 105 is het een praatje met een straatkrantenverkoper zonder verblijfsvergunning. Zowel de bijna dakloze vrouw als de asielzoeker halen dankzij de lokale omroep de landelijke media.
Klein begin
“Ze had een voicemail achtergelaten bij de lokale omroep van 5 minuten. Ze wist niet meer wat ze moest doen,” vertelt verslaggever Fenne Van Loon van RTV De Ronde Venen over hoe ze op het spoor komt van het verhaal Tansu Sevilmis. Ondertussen wordt de verbazing gewekt van Michael van der Putten van Haarlem 105 als hij de reden hoort waarom de bekende Haarlemse straatkrantenverkoper Mohamed Rugamana te laat is voor een afspraak die ze hebben, hij bleek zich wekelijks bij het AZC te moeten melden, een reis van een paar uur. Het is een meldplicht om te voorkomen dat asielzoekers in de illegaliteit verdwijnen. “Toen legde hij dat verhaal uit. Dit is wel bizar dat hij elke week naar Dronten moest.” Zo symboliseren problemen van twee individuele burgers een breder maatschappelijk verschijnsel. De lokale omroep biedt hen een podium.
Uitzoomen
Michael realiseert zich later dat het verhaal van Mohamed voor meer staat. Fenne slaat er meteen op aan als ze de voicemail hoort. “Hé, ik herken dat verhaal. Het is eerder in het nieuws geweest over die twee meisjes in Enschede.” Ze moest het huis van haar opa nadat die kwam te overlijden. Ze woonde er 27 jaar maar stond er niet als medehuurder ingeschreven. Voordat Fenne het verhaal gaat maken, gaat ze met een kladblok op bezoek bij Tansu, spreekt ze met haar advocaat en belangenvertegenwoordiger Woonbond en zoekt ze contact met de woningcorporatie. “Het is op zichzelf al een schrijnend verhaal maar ik vind het fijn om uit te zoomen en om te kijken: waar staat dit voor? Je raakt anders in de details verzeild. Tegelijkertijd was dit ook landelijk aan de hand. Het grote verhaal blijft toch hetzelfde: als de voogd of hoofdhuurder overlijdt en je staat niet als medehuurder ingeschreven.” Van Loon trekt zich het verhaal aan: “De opeenstapeling, ze zat in alle opzichten in een kwetsbare positie.”
Het hoeft niet over heel Nederland te gaan. Het is an sich ook een verhaal.
Individuele burgers
In het verhaal dat Fenne maakt draait het alléén om Tansu en háár probleem. Zo weet de verslaggever het verhaal ‘klein’ te houden. Iets wat vaker gebeurt bij een lokale omroep: het draait om conflicten van individuele burgers. “Het kan staan voor een groter probleem maar je hoeft het grote probleem niet uit te zoeken.” Regionale of landelijke media willen zo’n kwestie vaak extrapoleren: hoe vaak komt het voor en wat zijn dan de beleidsregels en wetten die het probleem veroorzaken? Een lokale omroep kan de vrijheid pakken om dat achterwege te laten, vertelt Van Loon: “Het hoeft niet over heel Nederland te gaan. Het is an sich ook een verhaal.”
Rafelrand
“Het staat wel voor een kant van de maatschappij die er wel is maar die we niet graag zien. Het verhaal van Mo en dat hij die reis moet maken: het is een rafelrand van de maatschappij die niet zo goed geregeld is,” blikt verslaggever Michael van der Putten van Haarlem 105 terug op de reis die hij maakte. Net zoals bij het verhaal van Fenne draait zijn reportage om één persoon, iemand die een probleem heeft met instanties. Als hij in de bus zit naar het asielzoekerscentrum realiseert hij dat Mohamed niet de enige is: “Het maakte wel indruk, ik zat in een bus helemaal vol met mensen die deze reis maakten, je bent er 30 seconden en dan kun je weer terug.”
Ik had meteen wel het gevoel dat het om die reis moest gaan en dat ik dicht bij hem moest zitten.
Eervol
Michael kwam op het spoor van dit verhaal door een praatje met Mohamed zelf. “Ik twijfelde nog een beetje of het niet te klein was.” Maar een belletje met de asieladvocaat leert Michael dat er meer gevallen zijn. Hij heeft dan duidelijk voor ogen hoe die het verhaal wil maken: “Ik had meteen wel het gevoel dat het om die reis moest gaan en dat ik dat dicht bij hem moest zitten.” Ook het verhaal legde een reis af: Haarlem 105, NH en de NOS. “ Ik ben zeer verbaasd over hoe dit opgepakt is. Ik vind dat wel heel mooi en eervol. Ook voor Mo.” Ondertussen roert de lokale politiek zich ook. GroenLinks zou hem een legale status willen geven.
